Geschiedenis van via
via's eerste voorloper vindt ze in Amsterdamse Vereniging van Natuurkunde Studenten (AVNS), opgericht op 1 september 1953. Deze vereniging was niet alleen voor natuurkundigen, maar ook voor studenten wiskunde en vanaf 1981 van de net opgerichte opleiding informatica. AVNS werd op 18 december 1989 hernoemd naar WEIS vanwege teruglopende aantallen natuurkundestudenten en een toename van het aantal studenten wiskunde en informatica. Haar andere moedervereniging, Panta Rhei, werd op 10 juli 1991 opgericht door studenten Business Information Studies.
via bestaat sinds 7 augustus 2001 en is ontstaan uit twee moederverenigingen. De twee verenigingen die samen werden gevoegd tot via waren de twee studieverenigingen WEIS (Wiskunde En Informatica Studenten) en Panta Rhei. Panta Rhei was het thuis voor informatiekunde studenten, om precies te zijn: bedrijfsinformatiesystemen, informatiemanagement, en sociaal wetenschappelijke informatica.
In mei 2001 vonden twee belangrijke ALV’s plaats: één van Panta Rhei en één van WEIS. Tijdens deze ALV's werden de fusieplannen gepresenteerd. Redenen voor een fusie waren de al huidige intensieve samenwerking tussen de twee verenigingen, de aansluitende doelgroepen van beide verenigingen en de stimulatie vanuit de faculteit. De faculteit, toen faculteit WINS (faculteit der Wiskunde, Informatica, Natuur- en Sterrenkunde) was namelijk onderhevig aan grote veranderingen.
In 1995 gingen de faculteit der Wiskunde en Informatica (FWI) en de faculteit der Natuurkunde en Sterrenkunde (FNS) samen in de faculteit WINS. In 2001 was het echter alweer gedaan met deze faculteit en werd ze opgenomen in een nieuwe faculteit: de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI), zoals we die nu kennen. Vanuit faculteit WINS werd er door deze verandering druk uitgevoerd op Panta Rhei en WEIS om te fuseren en zich alleen nog te richten op studenten van het Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen. NSA, die toen al langer bestond, zou de wiskundigen dan opnemen. WEIS sprak in haar (vermoedelijk laatste) ALV over de nieuwe vereniging dat het voordeel van een nieuwe vereniging is dat ze dan “alleen studenten van één instituut hoeven te bedienen, op bredere schaal dingen kunnen organiseren en dus een breder scala aan activiteiten zullen hebben. Omdat er ook weinig overlappende activiteiten zijn zullen er ook weinig dingen wegvallen. Ook een belangrijke reden is dat er een nieuwe start gemaakt kan worden.” Panta Rhei echter sprak in haar ALV niet over voordelen, maar over voorwaarden. Zij wilden bijvoorbeeld per se een kamer om te werken, omdat de toenmalige kelder van studievereniging WEIS “vooral voor informele zaken gebruikt wordt”. Ook WEIS stelde voorwaarden, zoals het behoud van hun kamer: de Kelder.
Maar hoe kwamen ze bij de naam via? In diezelfde notulen van WEIS wordt ook gesproken over een naam voor de nieuwe vereniging. De meerderheid van de mensen van WEIS was het niet eens met de naam ‘InForScience’. Daarom zou er een prijsvraag worden uitgeschreven voor leden van WEIS en Panta Rhei voor de nieuwe naam. Welke opties er waren en wie uiteindelijk de bedenker was van via, is helaas onbekend, net zoals de ontwerper van het logo.
Uiteindelijk werd tijdens diezelfde vergaderingen ook gestemd over de fusie. Opmerkelijk genoeg heeft WEIS het voorstel om te fuseren, mits er werd voldaan aan de voorwaarden, aangenomen met 8 stemmen voor, 1 stem tegen en 6 onthoudingen. We kunnen dus stellen dat WEIS niet razend enthousiast voor een fusie was. Blijkbaar vonden ze 15 aanwezigen voldoende voor een dergelijk besluit. Bij Panta Rhei zat dit behoorlijk anders; de gehele ALV was voor. Dit waren welgeteld 15 stemmen, maar volgens de notulen waren er 12 mensen op de ALV, dus misschien was het toch 12. Via een e-mail was er echter 1 stem tegen, maar dan nog was er een grote meerderheid. Het verschil tussen deze twee stemmingen zou kunnen zitten in het feit dat er voor Panta Rhei minder veranderde. Zij hoefden niet een van de studies af te stoten zoals bij WEIS wel het geval was. Er zijn echter geen stemverklaringen genotuleerd, waardoor dit niet duidelijk is.
Op 7 augustus 2001 was het toen eindelijk zo ver. Jair Hokstam en Uri Roos hebben statuten laten vastleggen bij de notaris. De vereniging heette toen Vereniging informatiewetenschappen Amsterdam (V.I.A). Informatiewetenschappen met een kleine letter dus. De nieuwe bestuursleden van het eerste bestuur der via waren dezelfde Jair en Uri samen met Rik Willemsen. Uiteindelijk zijn Panta Rhei en WEIS in 2002 of 2003 officieel opgeheven.
Echter, volgens de Google Calendar van via is via opgericht op 6 augustus in plaats van op de 7de. Als de oprichtings-ALV van via is geweest op 6 augustus, zou dit inderdaad zo kunnen zijn. Helaas zijn er hiervan geen notulen gevonden waardoor we er misschien wel nooit achter komen of we nu sinds de 6e of 7e bestaan.